سیدحسین بن سیدمحمدرضا بحرالعلومسیدحسین بن سیدمحمدرضا از خاندان بحرالعلوم است. ۱ - مشخصاتسیدحسین بن سیدمحمدرضا (۱۲۲۱-۱۳۰۶ق/۱۸۰۶-۱۸۸۹م)، در نجف زاده شد و در همان شهر پرورش یافت و مراحل علمی را پیمود. فقه و اصول و کلام را نزد بزرگانی چون شریف العلمای مازندرانی ، شیخ حسن کاشف الغطا و، از همه مهمتر، شیخ محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر آموخت. او درس استاد اخیرش را برای شاگردان دیگر تقریر (بازگویی) می کرد و با او دوستی نزدیک داشت، به گونه ای که استاد مطالب کتاب خود (جواهرالکلام) را پیش از تدوین با او در میان می‌گذاشت، در حوزه درسی سیدحسین، شاگردانی از جمله سیدمرتضی کشمیری (عارف مشهور امامی)، شیخ فضل اللّه مازندرانی حائری [۱]
جزء ۲، قسم ۲، ص ۵۸۲، محمّدمحسن آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، جزء ۱: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، جزء ۲: الکرام البررة، مشهد ۱۴۰۴.
)، میرزاصادق آقاتبریزی و میرزا محمد همدانی (مؤلف فصوص الیواقیت ) تربیت شدند.پس از درگذشت صاحب جواهر (۱۲۶۶) نیز همچنان به تعلیم و تربیت طلاب ادامه داد. در ۱۲۸۴، به قصد مداوای چشم به تهران آمد و پس از ناامیدی از معالجه پزشکان به قصد شفا خواستن، به مشهد رفت و در آن‌جا شفا یافت، یکی دو سال نیز به بروجرد رفت و درآنجا به تدریس پرداخت. در ۱۲۸۷ به نجف برگشت. [۲]
محسن امین، اعیان الشیعة، ج۶، ص۱۸ـ۱۹، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۳]
محمدبن علی حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۱، ص۲۸۸ـ ۲۸۹، قم ۱۴۰۵.
[۴]
محمّدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رجال السید بحرالعلوم: المعروف بالفوائد الرجالیة، ج۱، ص۱۳۰ـ۱۳۳، چاپ محمد صادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۳ ش.
پس از درگذشت برادرش، سیدعلی بناچار، زعامت شیعیان را پذیرفت. در ۲۵ ذی الحجة ۱۳۰۶ به هنگام فرود آمدن از بام، پایش لغزید و از پله سقوط کرد و سرش بشدت آسیب دید و در همان روز درگذشت، در آرامگاه خانوادگی بحرالعلوم به خاک سپرده شد. از او تعدادی نوشته در فقه و اصول به جا مانده است. [۵]
محمّدمحسن آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۵۸۲، جزء ۱: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، جزء ۲: الکرام البررة، مشهد ۱۴۰۴.
[۶]
محمّدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رجال السید بحرالعلوم: المعروف بالفوائد الرجالیة، ج۱، ص۱۳۳، چاپ محمد صادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۷]
عباس قمی، فوائد الرضویة فی احوال علماء المذهب الجعفریة، ج۱، ص۱۵۵ـ۱۵۷، قم (بی تا).
۲ - فرزنداناز او ۴ پسر باز ماند که همه از عالمان دین بودند: سیدعبدالحسین، که در نجف به دنیا آمد و حدود ۱۳۲۵ق/۱۹۰۷م درگذشت؛ سیدموسی، که در نجف چشم به جهان گشود و در همان‌جا حدود ۱۳۲۰ق/۱۹۰۲م درگذشت؛ سیدمحسن (۱۲۴۷-۱۳۱۸ق/۱۸۳۱-۱۹۰۰م)، که فقه و اصول را نزد عمویش سیدعلی، شیخ‌مرتضی انصاری و میرزا حسن شیرازی (د ۱۳۱۲ق/۱۸۹۴م) خواند؛ سیدابراهیم (۱۲۴۸-۱۳۱۹ق/۱۸۳۲-۱۹۰۱م) که در نجف چشم به جهان گشود و تفسیر، فقه، اصول، کلام و ادبیات را از پدر آموخت. بیشترین شهرت سیدحسین در شعر و ادب است، تا آن‌جا که او را در این فن همتای سیدرضی (د ۴۰۴ق/۱۰۱۳م) دانسته‌اند. مجموعه اشعار او توسط فرزندش سیدحسن بحرالعلوم گرد آمده است که بخشی از ان به کوشش شاگردش شیخ‌علی شرقی در ۱۳۳۲ق/۱۹۱۴م در لبنان چاپ شده است. ۳ - پانویس
۴ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آل بحرالعلوم»، شماره۵۴۵. دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل بحرالعلوم»، شماره۳۸۰. |